Kudret narı, kabakgiller familyasında yer alır ve Momordica charantia olarak adlandırılır. Genellikle Afrika, Güney Amerika gibi tropikal iklim bölgelerinde yetişse de ülkemizde ve dünyada çeşitli ülkeler tarafından besin maddesi ve ilaç amaçlı kullanımı için yetiştiriciliği yapılır. Kudret narının başta cilt üzerine olumlu etkileri olmak üzere birçok faydası bulunur. ‘‘Kudret narı nedir?’’, ‘‘Kudret narı faydaları nelerdir?’’ gibi soruların yanıtlarıyla ilgili detaylı bilgiye içeriğin davasına göz atarak ulaşabilirsiniz.
İçindekiler
Kudret Narı Nedir?
Kudret narı; tropikal iklimde yetişen, kabakgiller familyasında yer alan, sarmaşık formuna sahip ve yazın çiçek açarak meyve veren bir bitkidir. Çiçekleri sarı renkli olurken meyvesi ilk oluştuğunda yeşil, olgunlaştığı zaman ise turuncu ve kırmızı renkte olur. Genellikle ham olarak toplanır; çünkü tam olarak olgulaştığında tadı acı olur ve vitamin değerleri azalır. Meyvenin içerisinde bulunan çekirdekleri ise kırmızı renklidir ve nara benzeyen ekşi bir tadı vardır. Olgunlaşmamış meyveleri; yüksek miktarda A ve C vitaminlerini, beta karoten, fosfor, potasyum ve demir minerali içerir. Olgunlaşmış meyveleri ise antibakteriyel, antienflamatuar ve analjezik etkilere sahip olduğu için tedavi amaçlı kullanılır.
Kudret Narı Ne İşe Yarar?
Kudret narı; yapısında bulunan glikozitler, saponinler, alkaloidler, triterpenler, karantinler, proteinler, sabit yağlar ve steroidler sayesinde pek çok biyolojik aktiviteye sahiptir. Kudret narı; haricen (dıştan) lokal olarak kullanılabileceği gibi oral yolla da macun ve jel kapsül formlarında kullanılabilir. Çeşitli şekillerde kullanılabilen kudret narının faydaları şöyle sıralanabilir:
- Karaciğerin normal fonksiyonunu destekleyerek karaciğer sağlığına katkı sağlar.
- Ülser, gastrit, kolit gibi mide ve bağırsak hastalıklarının tedavisine yardımcı olur.
- İçeriğinde beta karoten, a-karoten ve göz için yararlı flavonoidler bulunduğu için görme sağlığını ve görüş keskinliğini destekler.
- Antikanser özelliği sayesinde kanserin önlenmesini destekler ve rahim ağzı kanseri, meme kanseri, prostat kanseri gibi belli bir yaştan sonra risk oluşturan kanserlerden korunmaya yardımcı olur.
- Kötü huylu kolesterol değerini (LDL) düşürür. Böylece damar içi plak oluşumunu ve damar sertliğini önlemeye yardımcı olarak kalp damar sağlığını destekler.
- Yüksek oranda protein ve E vitamini içerdiği için egzama ve sedef gibi cilt hastalıklarının tedavisine faydası bulunur.
- Sindirim sisteminin normal fonksiyonunu destekler ve bağırsak çalıştırma özelliği sayesinde kabızlığın giderilmesine katkı sağlar.
- Kudret narının olgunlaşmış meyveleri antibakteriyel, antienflamatuar (iltihap giderici) ve analjezik (ağrı kesici) etkinliğe sahip olduğu için hücre yenilemesini artırarak vücutta oluşan yara ve iltihapların iyileşmesine yardımcı olur.
- Kan şekerini dengelemeye yardımcı olduğu için Tip 2 Diyabet hastaları için faydalıdır.
- Kapiller (kılcal damar) dolaşımı hızlandırdığı için yanık tedavilerinde yaranın oksijenlenmesini artırarak yanığın hızlı iyileşmesine yardım eder.
- Antihistaminik ve antienflamatuar özellikleri sayesinde astım, alerji, bronşit gibi hastalıkların semptomlarının azaltılmasına yardımcı olur.
Kudret Narı Kaç Farklı Şekilde Kullanılır?
Kudret narı; yaprağı, meyvesi ve çekirdeğiyle farklı şekilde kullanımlara sahiptir. Kudret narının çekirdekleri oldukça ekşidir ve doğrudan tüketilmesi doğru olmaz. Çekirdekler işlenerek, baharat karışımlarına katılabilir. Kudret narı ise yağ, macun ve şurup yapımında kullanılabilir.
Kudret narı, meyvesi ise yeşilken toplanarak ham şekilde kullanılabileceği gibi olgunlaşıp turuncu ve kırmızı renkleri aldığında da kullanımı vardır. Besin maddesi olarak kullanımında tadının çok acı olmaması için ham meyve şeklinde tercih edilir. Olgunlaşmış meyvesi ise genellikle haricen uygulamak için macun ve jel yapımında kullanılır. Kudret narının kullanılan bir diğer bölümü de yapraklarıdır. Kudret narı yaprakları yaş veya kurutulmuş olarak çay yapımında kullanılabilir.
Kudret Narını Kimler Kullanabilir?
Kudret narının kullanımında dikkat edilmesi gereken konulardan birisi de kimlerin kullanabileceğidir. Kudret narını; mide ve bağırsak sorunu olanlar, cilt hastalıkları ve yaraları olanlar, solunum yolu rahatsızlığı yaşayanlar ve diyabet, kolesterol hastaları doktor kontrolünde kullanabilir. Bazı sağlık sorunlarında ve özel durumlarda ise kullanımında dikkatli olmak gerekir. Hamile ve emziren anneler, ciddi kronik rahatsızlığı olup ilaç kullanan kişiler, alerjik bünyeye sahip olan kişiler ve düzenli olarak bazı ilaçlar kullanan kişiler; kudret narını tüketmeden önce mutlaka doktoruna danışmalıdır.
Kudret Narı Nasıl Kullanılır?
Kudret narı, sahip olduğu pek çok faydası nedeni ile farklı formlarda kullanımı tercih edilen bir meyvedir. Besin maddesi veya ilaç amaçlı kullanımında doğrudan meyvesi tüketilebileceği gibi haricen cilt üzerine de uygulanabilir.
En sık kullanımları arasında zeytinyağlı kudret narı kürü, kudret narı yağı ve kudret narı macunu yer alır. Kudret narı preparatları kullanımında doza da dikkat etmek gerekir. Bu sebeple doktorunuzun önerdiği şekilde ve dozda kullanılabilir. Kudret narının bir diğer formu karışım halinde oluşturulan suyudur. Su, limon, tuz ve zencefil tozu ile birlikte blendırdan geçirilen kudret narının suyu elde edilir.
Besin maddesi olarak meyvesi tüketildiğinde miktarı birkaç tatlı kaşığını geçmemek gerekir. Yemeklerde kullanımı için ise güneşte kurutularak baharat karışımlarına katılır. Yemeklere acı bir tat vermemesi için tuzlu suda kaynatılarak veya yoğurda katılarak acısı alınabilir. Kudret narının kurutulmuş yaprakları 2-3 çay kaşığı kadar, 10 dakika demlenerek çay şeklinde de tüketilebilir.
Kudret Narı Macunu Nasıl Yapılır?
Kudret narının yaygın şekilde kullanımlarından bir diğer şekli de macun formunda tüketimidir. Kudret macunu hazırlarken önce meyvenin içindeki kırmızı çekirdekler çıkarılır. Sonrasında ise meyvesi küçük küçük doğranır ve bir kavanoza alınır. Üzerine ise bir bardak kadar doğal bal ilave edilerek yaklaşık 3-4 hafta ağzı kapalı şekilde bekletilir.
Açıldığında meyveler yumuşayarak bal ile macun kıvamı oluşturmuş olur. Hazırlanan macun açken bir tatlı kaşığı kadar tüketilebilir. Şeker hastaları için kudret narının macun formu önerilmediği için zeytinyağlı formu kullanılabilir. Kudret narı macunu değerli bileşikleri koruduğu ve oksitlenme ihtimalini azalttığı için tercih edilen bir formdur.
Zeytinyağıyla Kudret Narı Nasıl Hazırlanır?
Zeytinyağı ile hazırlanan kudret narı karışımı, genellikle tatlı tüketmek istemeyenlerin ve şeker hastası olan kişilerin tercih ettiği bir üründür. Bal ile hazırlanan kudret narı macununda olduğu gibi zeytinyağlı karışım için de meyvenin çekirdekleri çıkarılır ve meyve küçük parçalar olarak doğranır. Sonrasında ise saf zeytinyağı ilavesi 1 bardak kadar yapılır. Yaklaşık 3 hafta kadar ağzı kapalı cam kavanozda bekletildikten sonra kullanıma hazır olur. Bu şekilde günlük bir tatlı kaşığı kadar tüketilen karışım yenilmekte zorlanıldığı durumda bir miktar bal ilavesi yapılabilir.
Zeytinyağlı kudret narı, macun şeklinin yanı sıra maseratı yani kudret narı suyu ve soft jel olarak da hazırlanabilir. Yumuşak jel formda hazırlandığında jelatin kaplı kapsüller şeklinde kullanılabilir. Böylece acı tadından veya kokusundan dolayı macun formunda kullanamayan kişiler yumuşak jel kapsül olarak yutabilir. Zeytinyağlı kudret narı maseratı ise ilaçların ve gıda takviyelerinin formülasyonuna katılır.
Kudret Narının Fazlası Zararlı mı?
Her besin maddesi veya ilaç amaçlı kullanılan fitoterapi bitkisinde olduğu gibi kudret narının da belirli bir miktardan sonrası zararlıdır. Günlük 1-2 tatlı kaşığı kadar tüketildiğinde ise çoğu kişide herhangi bir rahatsızlık oluşturmaz. Fazla tüketilen kudret narı, başta mide olmak üzere vücutta rahatsızlıklar oluşturmaya başlar. Ayrıca kudret narının çekirdeği, zehirli olmasa da doğrudan tüketilmesi önerilmez. Çekirdekleri işlenerek kudret narı yağı ve macunu yapımında kullanılabilir.